F Deseni Tarama Modeli Nedir?
F Deseni tarama modeli (F tipi okuma), kullanıcıların okuma bozukluğudur ancak kullanıcı deneyimini iyileştirmek için kullanılabilir. Ziyaretçilerin arama niyetine göre yapılandırılmış içeriklerde F tipi olarak adlandırılan okuma modeli, SEO performansınızı yukarıya çıkarabilir.
İÇİNDEKİLER
Web aramalarında, kullanıcıların çoğunlukla F deseniyle okuma yaptıkları görülür. Kullanıcıların okuma alışkanlıklarına göre kullanıcı deneyimini iyileştirerek site performansınızı yukarıya taşıyabilirsiniz.
F-Deseni Okuma Modelinde Bilgi Akışı ve Biçim
F-deseni (F-pattern) veya F-tipi okuma modeli, kullanıcıların web içeriklerini tararken gösterdiği yaygın bir davranış biçiminidir. Bu okuma modeline göre ziyaretçiler sayfanın başlığını, varsa açıklama bölümünü ve ilk birkaç paragrafı dikkatle, soldan sağa yatay bir şekilde okur. Sayfa ilerledikçe bu yatay göz gezdirme azalır ve kullanıcılar metnin geri kalanını daha çok sol taraftan aşağıya doğru hızlıca tarayarak geçer.

İçeriğin üst kısmı daha yoğun okunurken, alt kısımlara olan ilgi giderek düşer. Bu okuma alışkanlığı ısı haritalarına yansıtıldığında, metin üzerinde “F” harfine benzer bir iz oluşur. Bu görsel örüntü nedeniyle söz konusu tarama biçimi dijital içerik stratejileri ve SEO alanında “F-tipi okuma modeli” olarak adlandırılır. NNGroup’un F şekli okuma modeli içeriğini ziyaret ederek araştırmayı öğrenebilirsiniz.
F Deseni Tarama Modeli Nedir?
F deseni tarama modeli, web sayfası; kitap veya gazete gibi yazıların yer aldığı kategorilerde F harfinin şekline benzer bir göz ucuyla okuma yapılmasıdır. Kullanıcı, sayfa ile karşılaştığında birer veya ikişer satır okuyup aşağıya doğru bakar ve ara başlıklarda göz gezdirir.
Bir okuma bozukluğu olan okuma da F deseni (F-shaped pattern), kullanıcılar arama niyetine göre hareket eder. İstediği bilgiyi bulabilmek için F tipinde bir tarama gerçekleştirir ve okumalar yarım yamalak yapılır. Konu hakkında Tijen Karaş’ın verdiği “F tipi okumayı bırakın” başlıklı röportajını okuyabilirsiniz.
F deseni tarama modeli örneği için aşağıdaki görseli inceleyebilirsiniz.


Kullanıcı Perspektifinden F-Tipi Okuma
F-tipi okuma davranışı, temelde zaman kısıtı ve azalan ilgi ile açıklanabilir. Kullanıcılar, web’de aradıkları bilgiye en kısa sürede ve en az çabayla ulaşmak ister.
Çoğu kullanıcı, içerikleri derinlemesine öğrenmek için değil, doğrudan cevap bulmak için okur. Bu nedenle sayfa üstündeki bilgilere odaklanılır. Alt kısımlar ise çoğunlukla hızlıca geçilir. Bu nedenle sayfa başında yer alan başlık, açıklama ve ilk birkaç paragraf yoğun ilgi görür. Metnin devamındaki bölümler daha az dikkatle taranır.
Bu davranış biçimi kullanıcıların dikkatini optimize etme ve bilgiye hızlı erişim sağlama çabasının bir yansımasıdır. SEO dostu içerik üretimi için kullanıcı perspektifinden f-tipi okumaya göre içerikler düzenlenmelidir.
F Deseni Tarama Modelinin Site Sahipleri için Önemi
Site sahipleri için F deseni tarama modeli, kullanıcıların okuma alışkanlıklarını bilmeleri ve buna göre kullanıcı deneyimlerini iyileştirmeleri açısından önemlidir. F deseni veya F tipi tarama modeli yapan kullanıcılara yönelik tasarım düzenlemelerini sağlar.
Kullanıcıların web sayfalarını tarama şeklini betimleyen bir yapı sunar. Üstten başlayarak soldan sağa doğru hareket eder, ardından sayfanın altına iner ve sağ tarafta biraz daha tarama yapar.
Göz ile yapılan F deseni tarama modelinde kullanıcılar, içerikle tanıştıktan sonra içeriğin başını okuyup F şekline benzer olarak aşağıya doğru iner. Alt metinleri okumaz, dikkat etmez ve arama niyetine uygun olarak göz ucuyla tarama yapar.
F Deseni Tarama Modeli Nasıl Tespit Edilir?
Web siteleri, işletmelerin dijital dünyadaki vitrinleri olarak önemli bir rol oynamaktadır. Bir web sitesinin başarısı sadece varlığıyla değil. Kulanıcıların beklentilerini karşılaması ve onlara olumlu bir deneyim sunmasıyla ölçülür.
Kullandığınız web sitesinde F deseni tarama modeline göre okuma yapıldığını tespit etmek için bazı yöntemler izlemelisiniz:
- Isı haritası kurulur. (Isı haritaları hakkında detaylı bilgilere mcgdijital.com/blog/isi-haritasi bağlantısından ulaşabilirsin)
- Göz izleme çalışmaları yapılır.
- Kullanıcı testleri gerçekleştirilir.
- Web analitik verileri kullanılır.
Sitenize özgü F deseni tarama modeli yukarıda verdiğim bilgiler aracılığıyla tespit edildiğine göre içeriklerinizde kullanabilirsiniz.


F Tipi Okuma İçerikte Nasıl Kullanılır?
Kullanıcıların web sayfalarını tararken sıklıkla uyguladığı F tipi okuma sayesinde satın alma aksiyonunu artırabilir ve dönüşleri yükseltebilirsiniz. Web sayfalarını ziyaret eden kullanıcıların arama niyetine göre içerikleri kurgulayarak inanılmaz dönüşler elde edebilirsiniz.
Bir web sitesinde F tipi okumaya yönelik içerik hazırlamak için F deseni tarama modelinin anlaşılması gereklidir. F deseni tarama modeline göre kullanıcı web sayfasının üst kısmından başlayarak soldan sağa doğru hareket ettikten sonra sayfanın orta kısmına doğru bir göz atış yaparlar ve daha sonra sayfanın alt kısmına inerler.
Okuma davranışı incelendiğinde kullanıcıların genellikle bir sayfa üzerindeki başlıklara, alt başlıklara ve vurgulanan ana içeriğe odaklanma eğiliminde olduğu görülür. Bir içerik üreticisi, F tipi okumayı engelleyici yapılandırma kurgulanarak hem kullanıcı deneyiminin artırılabileceği hem de okuma bozukluğunun önüne geçilebileceği de bilinmelidir.
F Tipi Okumaya Göre Sayfa Yapılandırması
F tipi okuma modeline göre sayfa yapılandırması, kullanıcıların web sayfalarını tarama alışkanlıklarını göz önünde bulundurarak yapılır. Yapılandırma, kullanıcıların dikkatlerini çekmek istediğiniz önemli bilgileri ve çağrıları öne çıkarmayı amaçlar.
F tipi okumaya göre örnek bir sayfa yapılandırması şöyle yapılabilir;
- Ana başlık ve öne çıkan görsel
- F modeline göre sayfa kurgusu
- Önemli bilgilerin vurgulanması
- F modeline göre çağrılar ve dönüşüm noktaları
- F tipine göre Satın alma ve iletişim gibi önemli ögeler
F tipi okuma modeline göre yapılandırılmış bir sayfa, kullanıcıların istedikleri bilgilere hızlıca erişmelerini sağlar ve kullanıcı deneyimini olumlu yönde etkiler. Bu nedenle içeriğinizi ve sayfa tasarımınızı bu modele göre optimize etmek önemlidir.
Bir İçerik Neden F Tipi Okunur?
Web sayfalarını ziyaret eden kullanıcı, ilk satırlarda aradığını bulacağını veya bulamayacağını düşünerek F tipi okuma yapar. Okuma deneyimleri, insanların metinlerdeki bilgilerin genelden özele doğru sunulduğu inancını geliştirmiştir. Bilgilerin önemliden daha az önemliye doğru aktarıldığı düşüncesini de beraberinde getirir.
Teknolojinin gelişmesinden çok bir okuma alışkanlığı ve bozukluğu olarak öne çıkan F tipi okuma, bilgilerin genelden özele doğru verildiği inanışından dolayı yapılır. Hızlı okumaya ve taramaya çalışmak, F tipi okumaya neden olduğu gibi önemli bilgilerin orta ve alt kısımlarda olduğu düşüncesi de etkili olmaktadır.
F Deseni Okuma Nasıl Avantaja Çevrilir?
F-deseni taramayı F-deseni tasarıma dönüştürmenin bir yolu, içerik üreticilerinin kapsamlı içeriklerini F şeklinde kurgulamaktır. Önemli ifadelerin blok halinde değil, F şeklinde sunulmasıyla hem kullanıcıların okuma eğilimlerini hem de sitenin hedeflerini aynı anda karşılar. Bu şekilde kullanıcılar içeriği hızlıca tarayabilir ve önemli bilgileri daha hızlı bir şekilde yakalayabilirler.
F deseni okuma modeli, web site sahipleri tarafından anlaşılır ve sayfalarda uygulanırsa bir avantaj sağlayabilir. Kullanıcı aradığı bilgiyi hemen bulacağı için F deseni okumayı bırakır ve istenilen aksiyonu gösterebilir. Satışlarınızı artırmak ve sitenize özgü SEO danışmanı çalıştırmak isterseniz mcgdijital.com/iletisim sayfamızı ziyaret ederek bizlerle iletişim kurabilirsiniz.
F-Tipi Okuma Düzeni Yaratmamak için Dikkat Edilmesi Gerekenler
İçeriklerinizde F tipi okuma düzeni yaratmamak için dikkat edilmesi gerekenlar vardır:
- Girişte dikkat çeken bilgiler verin, okuyucuyu hemen yakalayın.
- Başlıktan sonra ilk iki paragraf en çarpıcı kısımlar olmalı.
- Her 2–3 paragrafta bir mutlaka ara başlık kullanın.
- Ara başlıklar, okuyucunun sorusuna net cevap vermeli.
- Her paragraf tek bir mesaj içermeli; tekrar eden içerikten kaçının.
- Paragraflar 5–6 satırı geçmemeli.
- Yoğun bilgi varsa, madde işaretleriyle bölün.
- Görsel öğeler (infografik, ikon, tablo) ile içeriği destekleyin.
- Dikkat çekici ve güçlü ifadelerle odak noktaları oluşturun.
- Gereksiz detayları ayıklayın, metni sadeleştirin.
- Yazının sonunda mutlaka güçlü bir kapanış yapın.
